Short Communication |
Klaudia Wacławska-Ćwiertnia‡, Józef Mitka§
|
Corresponding author: Józef Mitka ( j.mitka@uj.edu.pl ) Academic editor: Pavel Stoev
© 2016 Klaudia Wacławska-Ćwiertnia, Józef Mitka.
This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author and source are credited.
Citation:
Wacławska-Ćwiertnia K, Mitka J (2016) Typification of Zapałowicz’s names in Aconitum section Aconitum. PhytoKeys 58: 119-126. https://doi.org/10.3897/phytokeys.58.7110
|
 |
Abstract
Hugo Zapałowicz described and named 27 taxa in Aconitum sect. Aconitum. Their names are typified here. Two of them (A. berdaui, A. bucovinense) are deemed correct for currently accepted species of the Carpathians, 24 are reduced to synonymy under five taxa, and for one no original material has been located. The correct place and exact date of their publication, which differs from those usually assumed, have been ascertained by bibliographic verification and the study of archival documents.
Keywords
Aconitum berdaui , Aconitum bucovinense , Carpathians, nomenclature, taxonomy, typification
Introduction
The species concepts and classification in Aconitum sect. Aconitum, as represented in the Carpathians, were proposed and discussed by
To date it has been a generally accepted practice to cite all nomenclatural novelties that appear in Zapałowicz’s “Conspectus florae Galiciae” from that Conspectus. However, we will show that, as correctly stated by
Materials and methods
Effective and valid publication of the Aconitum names that appear in the first fascicle of the “Rozprawy” (
Accepted names of the taxon, determined in conformity with
Results
In his treatment of Aconitum sect. Aconitum for the “Conspectus”, Zapałowicz described and named 27 taxa: two hybrids, 9 varieties and 16 formae. Their names, with one exception, are typified here. Two hybrids (A. berdaui, A. bucovinense) are deemed correct for currently accepted species of the Carpathians, 24 are reduced to synonymy under five taxa, and for one no original material has been located.
Aconitum berdaui Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 88. 1908, pro hybr. (http://ipni.org/urn:lsid:ipni.org:names:707195-1:1.2.2.1.1.1). Protologue text: “In regione subalpina Tatrorum: in valle Kościeliska et altero loco non indicato (Berdau), Podspady ad Jaworzynka (Rogalski)”. Lectotype (designated here): “Dol. Kościeliska, ?.08.1855, leg. Berdau, det. Zapałowicz (16.02.1908),
Aconitum bucovinense Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 89-90. 1908, pro hybr. (http://ipni.org/urn:lsid:ipni.org:names:707221-1:1.3). Protologue text: „In montanis et subalpinis Bucovinae australis: Jakobeny, Pojana niegri prope Dorna Kandreny (Rehman)”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype): “Dr A. Rehman: Exsiccata Florae Galiciensis; Aconitum; Jakobeni na Bukowinie [no date]; Nr LXXVI/3532” –
Aconitum napellus f. abnorme Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 84. 1908. Protologue text: „Miętusia w Tatrach (Kulczyński)”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype): „Miętusia, 26.07.1875 r., leg. W. Kulczyński” –
Aconitum napellus f. amoenum Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 87. 1908. Protologue text: „Alpy Rodneńskie: Piatra rei u stóp skał wapiennych 1300-1350 m (Zapałowicz)”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype): „Piatra rei. Alpy Rodneńskie, 15.08.1907, leg. et det. H. Zapałowicz” –
Aconitum napellus var. babiogorense Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 85. 1908. Protologue text: „W krainie kosodrzewu Babiej Góry w Kościółkach 1565 m i t. d., wyjątkowo nad potokami nieraz bardzo nizko, np. nad Markowym Potokiem 725 m (Zapałowicz); a także na szczycie 1725 m (Bobek); Kuźnice w Zakopanem (Jabłoński). Okaz z Czarnej Hory (Rehman) bez bliższego oznaczenia miejscowości, planta cum filamentis glaberrima, bez żadnej wątpliwości tu należy. Ze względu na daleki wschód jest okaz ten bardzo ważny i pouczający; zacieśnia on związek między zachodnio – karpacką odmianą babiogorense m. a wschodnio-karpacką odm. swidovense sekcyi II tak samo, jak niektóre formy pośrednie wymienione pod var. czarnohorense łączą tę ostatnią odmianę z zachodnio-karpacką odmianą tatrense m. sekcyi III”. Lectotype (designated here): „Babia Góra nad Markowym Potokiem, leg. et det. H. Zapałowicz (2.08.1877)” –
Aconitum napellus var. bidgostianum Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 83. 1908. Protologue text: „Koło Bydgoszczy”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype): “Okolice Bydgoszczy, Czyszkówko, sine die, leg. Trabandt, det. Zapałowicz (12.02.1908)” –
Aconitum napellus var. carpaticum Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 84. 1908. Protologue text: „Babia Góra z niższej dziedziny lasów (Bobek), z innego miejsca (Kulczyński). Mała Łąka w Tatrach (Kulczyński)”. Lectotype (designated here): „Mała Łąka, 13.08.1875, leg. et det. W. Kulczyński” –
Aconitum napellus var. czarnohorense Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 86. 1908.(http://ipni.org/urn:lsid:ipni.org:names:77062909-1:1.2). Protologue text: „W Górach Pokucko-Marmaroskich, szczególnie na Czarnej Horze i w Alpach Rodneńskich w krainie kosodrzewu często, najwyżej tam 2010-2030 m; liczne okazy z Czarnej Hory i z Pietrosu w Alpach Rodneńskich (Zapałowicz)”. Lectotype (designated here): „Góry Pokucko-Marmaroskie, Pietrosz, 8.08.1880, leg. et det. H. Zapałowicz” -
Aconitum napellus f. glabratum Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 87. 1908. Protologue text: „Ihrowiszcze (Zipser), Howerla (Witwicki), Pietrosu na Piatra alba (Zapałowicz), Dorna Watra na Bukowinie (Rehman). Lectotype (designated here): Góry Pokucko-Marmaroskie, Pietrosz, 29.08.1880, leg. et det. H. Zapałowicz” –
Aconitum napellus f. grofense Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 84. 1908. – Protologue text: „W Karpatach nad Łomnicą: p. Kotełec pod Grotą (Wołoszczak)”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype): „W Karpatach nad Łomnicą: p. Kotełec pod Grotą, 20.07.1889, leg. E. Wołoszczak, det. H. Zapałowicz” –
Aconitum napellus f. howerlanum Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 87. 1908. Protologue text: „Howerla i z innego szczytu w Czarnej Horze (Wołoszczak)”. Lectotype (designated here): „Czarna Hora na Negrowin, 2.08.1888, leg. E. Wołoszczak” –
Aconitum napellus f. latisectum Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 84. 1908. – Protologue text: „Mała Łąka w Tatrach (Kulczyński)”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype): „Mała Łąka, 13.08.1875, leg. W. Kulczyński” –
Aconitum napellus var. lomnicense Zapał., Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 87-88. 1908. Protologue text: „W Karpatach Wschodnich: nad Łomnicą “przy stawie Grofy” (Wołoszczak), więc już dość nizko, mniej więcej w dziedzinie górskiej”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype): „Przy stawie Grofy, 31.08.1890, leg. E. Wołoszczak, det. H. Zapałowicz (16.02.1908)” –
Aconitum napellus f. minimum Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 87. 1908. Protologue text: „Na Czarnej Horze: Pop Iwan koło 2000 m (Zapałowicz)”. Type not designated (no material traced). – Identity uncertain.
Aconitum napellus f. puberulum Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 84-85. 1908. Protologue text: „Babia Góra w lasach pod Djablakiem koło 1160 m (Zapałowicz)”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype) „1160 m, 24.07.1906, H. Zapałowicz” –
Aconitum napellus f. rodnense Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 87. 1908. Protologue text: „W krainie kosodrzewu Alp Rodneńskich, widocznie przeważnie lub wyłącznie na wapieniach: Piatra rei 1300-1400 m, Galacz 1760-1850 m (Zapałowicz)”. Lectotype (selected here): „Alpy Rodneńskie, Galacz, 15.08.1907, leg. et det. H. Zapałowicz” –
Aconitum napellus var. silesiacum Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 84. 1908. Protologue text: „Barania w Karpatach u źródeł Wisły na Śląsku (Wołoszczak)”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype): „Na Baraniej Górze w Beskidzie, okoł. 1000 m, Galicya, 10.07.1895, leg. E. Wołoszczak, 13.07.1908, rev. H. Zapałowicz” –
Aconitum napellus f. subincisum Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 86-87. 1908. – Protologue text: „Ukiernia w Karpatach na górnem porzeczu Łomnicy (Wołoszczak)”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype): „Na północno-zachodnim szczycie Ukierni przy Łomnicy, Karpaty, 01.08.1890, E. Wołoszczak” –
Aconitum napellus f. turkulense Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 86. 1908. Protologue text: „W krainie kosodrzewu Czarnej Hory pod Turkułem (Zapałowicz)”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype): „Czarna Hora, 21.08.1880. H. Zapałowicz, det. H. Zapałowicz (12.02.1908)” –
Aconitum napellus f. subfissum Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 85. 1908. – Protologue text: „Kościeliska w Tatrach (Krupa)”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype): „Kościelisko, Tatry, sine die, Krupa” –
Aconitum napellus var. subtatrense Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 83-84. 1908. Protologue text: Tatry, w strefie widocznie niższej, podalpejskiej, okazy zebrane przez Berdaua, Rehmana i Jabłońskiego, bez bliższego oznaczenia miejscowości. Lectotype (designated here): „Widoczne z Tatr, Berdau” –
Aconitum napellus f. subvestitum Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 85. 1908. Protologue text: „Szpyci w Czarnej Horze (Śleńdziński)”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype): „Czarna Hora, Szpyci, 21.08.1875, leg. Śleńdziński” –
Aconitum napellus var. swidovense Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 85. 1908. Protologue text: „Na północny-zachód od Czarnej Hory w Górach Swidowskich: Dragobrat. Bliźnica 1700 m i t. d. (Zapałowicz)”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype): „G. Świdowskie, Dragobrat, Bliźnica, 10.08.1882, leg. et det. H. Zapałowicz” –
Aconitum napellus var. tatrense Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 86. 1908. Protologue text: „Okazy ze Świnicy (Kotula) i z innego miejsca w Tatrach (Janota). Według Kotuli (l.c.) w krainie kosodrzewu Tatr w ogóle bardzo często, sięga po 2180-2210 m”. Lectotype (designated here): „Tatry (?), ?.?.1877, leg. Dr. E. Janota, det. Zapałowicz” –
Aconitum napellus f. tenuisectum Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 86. 1908. Protologue text: „Dział między Howerlą a Pietroszem, blizko drugiego na skałkach jurajskich koło 1550 m (Zapałowicz)”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype): „Czarna Hora, Pietrosz, 5.08.1906, leg. et. det. H. Zapałowicz” –
Aconitum napellus f. vestitum Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 85. 1908. – Protologue text: „Pilsko, widocznie z krainy kosodrzewu (Krupa), 2 okazy”. Lectotype (designated here, or perhaps holotype): “Pilsko, ?.08.1878, leg. Krupa” –
Aconitum napellus f. zeleminum Zapał. in Rozpr. Wydz. Mat.-Przyr. Akad. Umiej., Dział B. Nauki Biol. 48: 87. 1908. Protologue text: „Karpaty na południe od Skolego: Zełemin, Wysoka-Ihrowiszcze (Wołoszczak)”. Lectotype (designated here): „Pod szczytem Wysokiej (Ihrowiszcze) w okolicy Łomnicy, Karpaty, 27.07.1889, leg. E. Wołoszczak, det. H. Zapałowicz” –
Discussion
In 1907 Zapałowicz started to lay down his opus magnum, “Conspectus florae Galiciae”. As detailed by Stafleu and Cowan (1988: 521), this work was first published in fascicles in the “Rozprawy” (e.g.,
In order to establish the effective date of publication of the “Przegląd” and volume 2 of “Conspectus florae Galiciae” in which the treatment of Aconitum is published, the first author checked the available documents in the archives of the library of the Institute of Botany of the Polish Academy of Sciences (Polska Akademia Nauk, PAN) (1), the Academic Library of the Academy of Sciences and Letters (Polska Akademia Umiejętności PAU) (2), the Archives of the Science of the PAN and PAU (3), the Jagiellonian University Archives (4) and the Jagiellonian Library (5).
Each fascicle of the “Rozprawy” was published subsequent to a meeting of the Division of Mathematics and Natural Sciences of PAU. At the end of each year, the fascicles of were put together and issued as an annual volume (“Przegląd”) with its own title page and table of contents. Unfortunately wrappers mostly removed front pages and tables of content from individual fascicles. In the Jagiellonian Library in Cracow (ID number 28061 III) we found a single vol. 48 of the “Rozprawy” fasicles with the original front and back wrapper sheets of the fascicles have been preserved. Three “Rozprawy” fascicles were published in 1908. The first, with seven articles, includes parts XII and XIII of the “Przegląd”; the second contains nine articles and the third and last, six. Part XII of the “Przegląd” was presented to the Division of Mathematics and Natural Sciences at its meeting on 2 March 1908; the minutes of the meeting on 4 May 1908 state that part XIII was approved and sent to the printers. On the following day (5 May) the Jagiellonian University Printing House billed PAU for the first fascicle of the “Rozprawy”, in which both parts are included. The bill for the second fascicle is dated 7 August 1908; that for the third fascicle, 22 December 1908. The word „wydrukowano” [printed] appears on all bills, so that the date of effective publication of parts XII and XIII of “Przegląd” may be accepted to be 5 May 1908. The Jagiellonian Printing House billed PAU for volume 2 of the “Conspectus” on 22 December 1908. Effective publication of the Aconitum names in question took place on the earlier date.
Acknowledgements
We are indebted to Ryszard Ochyra and Walter Greuter for valuable comments on the manuscript; to Piotr Köhler for help in searching the archives of the Polish Academy of Sciences and Letters; and to Jacqueline M. Beacham (New Mexico State University, Las Cruces) for checking the English.
References
- Ilnicki T, Mitka J (2009) Chromosome numbers in Aconitum sect. Aconitum (Ranunculaceae) from the Carpathians. Caryologia 62(3): 198–203.
- Köhler P (2002) Botanika w Towarzystwie Naukowym Krakowskim, Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Umiejętności (1815–1952), 2 vols. Polska Akademia Umiejętności, Kraków. [In Polish]
- McNeill J (2014) Holotype specimens and type citations: General issues. Taxon 63(5): 1112–1113. doi: 10.12705/635.7
- McNeill J, Barrie FR, Buck WR, Demoulin V, Greuter W, Hawksworth DL, Herendeen PS, Knapp S, Marhold K, Prado J, Prud’homme van Reine WF, Smith GF, Wiersema JH, Turland NJ (2012) International Code of Botanical Nomenclature (Melbourne Code): Adopted by the Eighteenth International Botanical Congress Melbourne, Australia, July 2011. Koeltz Scientific Books, Königstein, XXX + 208 pp. [Regnum Vegetabile 154] http://www.iapt-taxon.org/nomen/main.php [accessed 11 Sep. 2014]
- Mitka J (2000) Systematyka Aconitum subgen. Aconitum w Karpatach Wschodnich – wstępne wyniki badań [Systematics of Aconitum subgen. Aconitum in the Eastern Carpathians – preliminary results]. Roczniki Bieszczadzkie 9: 79–116. [In Polish with English summary]
- Mitka J (2002) Phenetic and geographic pattern of Aconitum sect. Napellus (Ranunculaceae) in the Eastern Carpathians – a numerical approach. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 71(1): 35–48. doi: 10.5586/asbp.2002.005
- Mitka J (2003) The genus Aconitum L. (Ranunculaceae) in Poland and adjacent countries. A phenetic-geographic study. Institute of Botany, Jagiellonian University, Kraków.
- Novikoff AV, Mitka J (2011) Taxonomy and ecology of the genus Aconitum L. in the Ukrainian Carpathians. Wulfenia 18: 37–61.
- Stafleu FA, Cowan RS (1988) Taxonomic literature. Volume VII: W-Z. Regnum Vegetabile 116.
- Starmühler W, Mitka J (2001) Systematics and chorology of Aconitum sect. Napellus (Ranunculaceae) and its hybrids in the Northern Carpathians and Forest Carpathians. Thaiszia – Journal of Botany, Košice 10: 115–136.
- Thiers B (2011) Continuously Updated. Index Herbariorum: A Global Directory of Public Herbaria and Associated Staff. New York Botanical Garden’s Virtual Herbarium.
- Zapałowicz H (1908a) Krytyczny Przegląd Roślinności Galicji (części: XII, XIII) [A critical review of the flora of Galicia (parts: XII, XIII)]. Rozprawy Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności. Dział B. Nauki Biologiczne 48 (ser. III, t. 8): 41–90, 187–256. [In Polish and Latin]
- Zapałowicz H (1908b) Conspectus florae Galiciae criticus. Krytyczny Przegląd Roślinności Galicji. Vol. 2. Akademia Umiejętności, Kraków. [In Polish and Latin]